معرفی تیپ‌های مختلف جک هیدرولیک

بخش 1

 

به قطع مبحث هیدرولیک و به خصوص سیلندر یا همان جک هیدرولیک یکی از پرکاربردترین مباحث در صنایع گوناگون به‌شمار می‌آید. این گسترۀ وسیع و تنوع زیادی که در کاربری این محصول وجود دارد باعث شده تا جک‌های هیدرولیک در هزاران نوع مختلف و با قطر‌ها و طول‌ها و طراحی‌های گوناگونی ساخته شوند. همین گستردگی و تنوع باعث شده که بسیاری از مهندسین و سازندگانی که قصد استفاده از این محصول را دارند به سردرگمی دچار شده و نتوانند با توجه به نیازهای کاری و محدودیت‌های سیستمی‌شان بهترین نمونه ممکن را انتخاب و استفاده نمایند. یکی از اهداف اصلی شرکت مهرگان صنعت شرق این است که با مشاوره و آگاهی از نیازهای کاری شما و بهره‌بری از دانش روز جهانی در زمینۀ طراحی سیستم‌های نوین هیدرولیکی بهترین محصول را به شما پیشنهاد دهد.

در زیر اشاره‌ای گذرا به چند نمونه از پرکاربردترین انواع جک هیدرولیک داریم:

 

1. جک (سیلندر) هیدرولیک یک طرفه یا Single-Acting

جک هیدرولیک یک طرفه تنها شامل یک پورت روغن است که ورود و خروج روغن از طریق آن صورت می‌گیرد. وقتی که روغن با فشار از طریق پورت به داخل محفظۀ سیلندر تغذیه می‌شود، شافت حرکت کرده و نیرو را اعمال می‌کند. حرکت شافت می‌تواند هم رو به جلو Pushing و  هم رو به عقب یا کششیPulling باشد.

وقتی که جک کورس کاری را طی می‌کند، لازم است که برای انجام سیکل بعدی کار به حالت اولیه بازگردد و در این نوع از جک هیدرولیک دیگر فشار روغنی برای بازگشت شافت به حالت اولیه که یا حالت کاملن بسته (برای سیستم‌های فشاری یا هل دهنده) و یا حالت باز ( برای سیستم‌های کششی) اعمال نمی‌شود و تنها با خروج روغن از همان پورت ورودی، شافت به حالت اولیه باز می‌گردد. نیرویی که باعث برگشت شافت به حالت اولیه می‌گردد ممکن است از یک منبع خارجی (برای مثال یک الکتروموتور یا یک جک هیدرولیک دیگر و....) اعمال گردد و یا به وسیلۀ وزنی که روی جک هیدرولیک قرار دارد این اتفاق بیافتد (این مورد اکثرن در بالابرها وجود دارد). در بعضی از سیستم‌ها از فنر برای برگشت شافت نیز استفاده می‌کنند. از نعایب این سیستم آن است که هیچ کنترلی بر سرعت برگشت وجود ندارد و این می‌تواند باعث ایجاد اختلال در بعضی دستگاه‌ها گردد. در بعضی از جک‌های یک طرفه که عمومن بع صورت عمودی و رو به بالا کار می‌کنند تنها عامل برگشت شافت وزن خود آن است که تنها در صورتی توصیفه می‌شود که زمان برگشت عامل مهمی در سیستم کاری نباشد. 

جک‌های یک طرفه خود به دو بخش اصلی الف) شناور ب) پیستونی تقسیم می‌شوند که هر کدام شرایط کاری و معایب و محاسن خود را دارند که در بخش‌های بعدی به آن اشاره خواهد شد.

 

        2.  جک (سیلندر) هیدرولیک دو طرفه یا Double-Acting

در جک هیدرولیک دوطرفه، در هر دو سر سیلندر پورت ورود و خروج روغن تعبیه شده و هر دو حرکت رفت و برگشت جک با فشار روغن صورت می‌گیرد و در نتیجه جک می‌تواند هم در حرکت رو به جلو هم در حرکت رو به عقب اعمال نیرو کند. وقتی روغن به پشت پیستون فشار وارد می‌کند حرکت رو به جلو آغاز شده و بیشترین مقدار نیرو (که نسبتی مستقیم با سطح مقطع پیستون دارد) اعمال می‌شود؛ وقتی کورس به انتها می‌رسد حال این‌بار روغن از سمت گلویی جک با فشار وارد شده و حرکت رو به عقب یا کششی صورت می‌پذیرد که با توجه به اینکه در این حرکت به سطح مقطع کوچکتری از پیستون فشار روغن وارد می‌شود نیروی اعمال شده در حرکت رو به عقب یا کششی همواره کمتر از حرکت رو به جلو می‌باشد.

این نوع از طراحی نکته‌های مثبت بسیاری دارد و در آن کنترل سرعت خطی، نیرو و فشار در هر دو حرکت رفت و برگشت امکان‌پذیر است ولی با توجه به اینکه هم در پیستون و هم در گلویی نیاز به استفاده از سیل‌های آببندی است هزینۀ ساخت در مقایسه با جک یک طرفه بالاتر می‌رود.

 

       3. جک (سیلندر) هیدرولیک دو سر شفت

 

این نوع از جک‌های هیدرولیک دارای یک پیستون و دو شافت در دو سمت آن می‌باشند. با توجه به برابر بودن قطر دو شافت، نیرو و سرعت حرکت در هر دو سمت برابر است. این نوع از جک هیدرولیک در سیستم‌هایی استفاده می‌شود که نیاز است که یک حرکت رفت و برگشتی (فشاری و کششی) متناوب به دو سیستم مجاور اعمال گردد. امروزه و در استفاده‌های نوینی که جک هیدرولیک پیدا کرده  کاربری این نوع از جک‌ها کمتر شده.

در این طراحی از جک هیدرولیک یک پیستون، دو شافت و دو گلویی وجود دارد و آب‌بند‌های هیدرولیک هم در پیستون و هم در دو گلویی باید وجود داشته باشد. کورس حرکت، سرعت خطی، نیروی اعمال شده در هر دو سمت پیستون برابر می‌باشد.

 

       4. جک (سیلندر) هیدرولیک تلسکوپی

 

جک هیدرولیک تلسکوپی یکی از پرکاربردترین نوع‌های مورد استفاده در صنعت و بازار هیدرولیک می‌باشد. این نوع از جک می‌تواند هم یک‌طرفه و هم دو طرفه ساخته شود. اساس طراحی این نوع از جک هیدرولیک به‌گونه‌ای است که مجموعه‌ای از لوله‌های سنگ‌خورده و با روکش کروم به صورت تلسکوپی مونتاژ شده‌اند به‌طوری که هر سیلندر شافت جک بعدی به حساب می‌آید (به استثنای شافتی که قطرش از همه کوچکتر است و آخرین شافت برای طی کورس کلی می‌باشد).. این نوع از طراحی برای سیستم‌های مناسب است که در یک فضای محدود نیاز به کورس یا جابه‌جایی چندیدن برابر باشد. این نوع از جک‌ها کاربرد فراوانی در بالابرها یا همان آسانسورهای هیدرولیک، ماشین‌های تخلیه بار و زباله و... دارند و با وجود محاسن فراوان معایبی نیز دارند که کمبود فضا برای اعمال آببندهای مناسب و طول عمر کوتاه‌تر آن‌ها در قیاس با دیگر نمونه‌ها از آن جمله می‌باشند. جک‌ هیدرولیک تلسکوپی خود به انواع مختلفی مثل یک طرفه، دو طرفه، هم‌زمان و غیر هم‌زمان تقسیم‌بندی می‌شوند که هر کدام مختصات و طراحی خاص خود را دارد. 

جک هیدرولیک تلسکوپی در قیاس با دیگر انواع گران‌تر است و ساخت آن به دقت بسیار و طراحی دقیقی نیازمند است.

 

       5. جک (سیلندر) هیدرولیک ترمزدار

 

جک‌های ترمزدار به منظور کاهش سرعت خطی، در انتهای کورس کاری جک طراحی شده‌اند. وقتی که پیستون به انتهای کورس می‌رسد به‌خاطر سرعتی که دارد و مانعی که در برابر آن قرار گرفته ضربه یا شُک نسبتن زیادی به سیستم اعمال می‌کند که در گذر زمان می‌تواند باعث آسیب‌های جدی به خود جک و کل سیستم کاری شده و جدای آن بازده کاری را نیز پایین می‌آورد. برای ایجاد این ترمز راه‌های متفاوتی وجود دارد که در پرکاربردترین آن با کنترل دبی در انتهای کورس باعث کاهش سرعت خطی می‌شوند و با نزدیک شدن پیستون به انتهای کورس از سرعت آن آرام آرام کاسته شده تا در نهایت به ایست کامل برسد.

لازم به ذکر است که در جک‌های دو طرفه لازم است که سیستم ترمز در هر دو سمت پیستون اعمال شود.

در سیستم‌های هیدرولیک مدرن، به علت خطایی که به مرور زمان در طراحی فوق به وجود می‌آید دیگر سیستم ترمز را در درون جک خارج کرده و به منبع تغذیه روغن (یونیت هیدرولیک یا پاور پک) انتقال داده‌اند.

 

***

 

موارد ذکر شده تنها چند نمونه از پرکاربردترین گونه‌های جک هیدرولیک بود که در صنایع مختلف از خودروسازی، ریخته‌گری، فولاد گرفته تا صنایع کشاورزی و داروسازی استفاده می‌شوند. در مباحث بعدی به انواع دیگری از جک‌های هیدرولیک اشاره خواهیم کرد و دربارۀ سیستم کاری آن‌ها به تفصیل صحبت خواهیم کرد.

شرکت مهرگان صنعت شرق با سال‌ها سابقه در زمینۀ ساخت انواع سیلندرهای هیدرولیک و پنوماتیک و همچنین یونیت هیدرولیک قادر است بر اساس تیپ‌های از پیش طراحی شده محصولی با کیفیت را تولید کرده و در اختیار شما قرار دهد. جدای آن تخصص ما در ساخت جک با توجه به نیاز شما و با در نظر گرفتن محدودیت‌های کاری سیستم و ارائه کاربردی‌ترین، مقرون به صرفه‌ترین و بهترین پیشنهاد می‌باشد.

 

 

تهیه شده در گروه مهندسی شرکت «مهرگان صنعت شرق»